خارجی بودن خلبان، منع قانونی در پاسخگویی سوانح ایجاد نمی‌کند
خارجی بودن خلبان، منع قانونی در پاسخگویی سوانح ایجاد نمی‌کند
کارشناس حقوق صنعت هوانوردی:
فرد خارجی که در ایران پروانه کار گرفته از نظر قضایی و جزایی مصون نیست
درحالیکه سازمان هواپیمایی کشوری خلبان سانحه هواپیمای توپولوف تابان را که دو روز پیش در فرودگاه مشهد رخ داد محکوم و مقصر سانحه اعلام کرده و عنوان می‌شود که چون این خلبان روسی است نمی‌توان مطابق مقررات ایران با وی برخورد کرد، یک کارشناس حقوق صنعت هوانوردی تاکید دارد: به استناد کنوانسیون شیکاگو، اعلام نتیجه‌ی سانحه، قبل از کمیسیون بررسی سانحه خلاف و اظهارنظری نادرست و ناقص است. همچنین در صورتیکه خلبان خارجی عامل سانحه باشد، طبق ماده 83 کنوانسیون شیکاگو به سازمان هواپیمایی کشوری که خلبان در آن فعالیت می‌کند تفویض اختیار می‌شود و سازمان هواپیمایی ایران که گواهینامه خلبان روسی را تایید و به او اجازه پرواز داده باید در مقابل اعمال این خلبان مسوول باشد.
یک کارشناس حقوق صنعت هوانوردی در گفت‌وگو با خبرنگار راه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی انتقادهایی مبنی بر اعلام علت وقوع سانحه توپولوف تابان در فرودگاه مشهد قبل از اعلام نتیجه از سوی کمیسیون بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری، تصریح کرد: براساس کنوانسیون شیکاگو سانحه‌ی هوایی باید توسط سازمان هواپیمایی کشوری که نهادی دولتی است مورد بررسی قرار گیرد و پس از اعلام نتیجه‌ی این کمیسیون، علت اعلام و اقدام شود.
وی افزود: اظهارنظر قبل از نتیجه کمیسیون بررسی سانحه خلاف و نادرست است؛ با توجه به اینکه بررسی سانحه یک اقدام بین‌المللی است، اگر این اظهارنظرات از سوی مقامات مسوول باشد، اعتبار کشور و دستگاه‌های مربوطه در نهادهای بین‌المللی خدشه‌دار می‌شود و بی طرفی خود را از دست خواهند داد. بویژه اگر هواپیما ثبت خارجی باشد، طبق مقرات براساس انکس 13 ایکائو و کنوانسیون شیکاگو نتیجه‌ی سانحه باید از سوی کمیسیون بررسی سانحه اعلام شود. در غیر این صورت خلاف و اظهارنظری نادرست است.
این کارشناس همچنین اظهار کرد: بسیاری از عوامل در بروز سانحه نقش دارند و اعلام نتیجه در ابتدای امر اظهارنظری ناقص و غیرکارشناسی است. از سوی دیگر کنوانسیون شیکاگو، بررسی سانحه را برای کشف حقیقت در نظر گرفته؛ نه محکوم کردن افراد. در سانحه‌ی اخیر خلبان پرواز محکوم شده؛ که این امر تاثیرات منفی برای نیروی انسانی فعال در این بخش، بویژه خلبان و کادر پرواز خواهد داشت.
هواپیماهای توپولوف می‌توانند عامل موثری در بروز سانحه باشند
وی با بیان اینکه غیر از نیروی انسانی، هواپیما نیز عامل موثری در بروز سوانح است، تصریح کرد: با توجه به اینکه هواپیماهای توپولوف قدمت زیادی دارند و چندین سانحه در کشور برجای گذاشته‌اند، می‌توانند عامل موثری در بروز سانحه باشند.
او با تاکید بر اینکه پرواز هواپیماهای توپولوف نیازمند دقت بیشتر و تصمیم کارشناسی است، گفت: وضعیت بدنه و موتور این هواپیماها غیر قابل کنترل نیروی انسانی است. بدین معنا که عملیات پرواز هرچه دقیق کنترل شود بازهم وضعیت این هواپیماها از اختیار نیروی انسانی خارج می‌شود که لازم است کمیسیون بررسی سوانحه سازمان هواپیمایی کشوری بر روی پرواز توپولوف‌ها در کشور توصیه و تصمیم مناسبی اتخاذ کند.
اگر توپولوف اشکال دارد باید پروازش متوقف شود؛ نه ورود ملکی آن
این کارشناس درباره‌ی ممنوعیت ورود ملکی هواپیماهای توپولوف به کشور، تصریح کرد: مگر کسی در ایران هواپیمای توپولوف می‌خرد که ورود ملکی آن ممنوع می‌شود؟! ملکی یا اجاره‌یی بودن این نوع هواپیماها مهم نیست؛ اگر این نوع هواپیما اشکال دارد، باید به‌طور کلی پروازش در کشور متوقف شود؛ نه اینکه از ورود ملکی آن که عملا انجام نمی‌شود، جلوگیری شود.
لازم به ذکر است؛ روز گذشته رییس سازمان هواپیمایی کشوری از ممنوعیت ورود ملکی هواپیماهای توپولوف 154 خبر داد و گفت: هواپیما صرفا به خاطر اینکه اسمش توپولوف است نمی‌تواند بد یا خیلی خوب باشد و به دلیل اینکه مردم نگاه مثبتی نسبت به هواپیماهای توپولوف 154ندارند و مصرف سوخت آنها نیز بالا است از ورودش به کشور به عنوان ملکی جلوگیری می‌شود.
همچنین اعلام کرد: باتوجه به اینکه خلبان شرکت هواپیمایی تابان روسی است و گواهینامه‌اش را از سازمان هواپیمایی روسیه اخذ کرده، از نظر اقدامات انضباطی و تنبیهی تابع قوانین سازمان هواپیمایی روسیه است و نمی‌توانیم اقدامات قانونی براساس مقررات کشورمان را علیه این خلبان به‌کار گیریم.
طبق کنوانسیون شیکاگو اختیار خلبانان خارجی با سازمان هواپیمایی ایران است
در این زمینه این کارشناس صنعت هوانوردی با رد موضوع به استناد ماده 83 کنوانسیون شیکاگو، گفت: طبق این ماده از کنوانسیون شیکاگو خلبانی که در کشور دیگری پرواز می‌کند طبق قرارداد منعقد شده سازمان هواپیمایی کشور خود با سازمان هواپیمایی کشور مربوطه تفویض اختیار می‌شود؛ لذا وقتی خلبان روسی در ایران پرواز می‌کند، طبق قرارداد منعقده، سازمان هواپیمایی کشوری ایران برای نظارت و اجرای مقررات جانشین سازمان هواپیمایی روسیه شده است.
وی تصریح کرد: سازمان هواپیمایی کشوری ایران که گواهینامه این خلبان را معتبر شناخته که اجازه پرواز به او داده، لذا در مقابل اعمال این خلبان پاسخگو و مسوول است و در صورت خطا و تخلف سازمان تصمیم گیرنده خواهد بود.
این کارشناس با اشاره به اینکه کمیسیون بررسی سانحه‌ی سازمان هواپیمایی کشوری طبق مقررات بین‌المللی فعالیت می‌کند، اظهار کرد: اگر این کمیسیون خلبان پرواز را عامل سانحه اعلام کند، این نتیجه مورد تایید و احترام همه‌ی کشورها است؛ چراکه مطابق با کنوانسیون بین‌المللی بوده و الزام‌آور برای همه کشورهاست.
فرد خارجی که در ایران پروانه کار گرفته از نظر قضایی و جزایی مصون نیست
وی افزود: در این سانحه اگر خلبان تخلف و خطا داشته باشد سازمان هواپیمایی می‌تواند اعتبار گواهی نامه‌اش را ساقط کند که در این صورت گواهینامه وی اعتبار بین‌المللی نخواهد داشت. همچنین برای برخورد قضایی نیز دادگاه‌های ایران صالح برای رسیدگی این پرونده هستند و می‌توانند مجازاتی در این راستا تعیین کنند.
این کارشناس حقوق هوانوردی تصریح کرد: اینگونه نیست که اگر فرد خارجی که در ایران پروانه کار گرفته از نظر قضایی و جزایی مصون باشد و دادگاه‌های کشور می‌توانند برای وی تصمیم‌گیری کنند؛ چراکه همانگونه که این فرد پروانه کار در کشور دارد، طبق قوانین ایران حمایت می‌شود و از طرف دیگر در صورت تخلف می‌تواند مورد مجازات نیز قرار گیرد.
شرکت هواپیمایی مربوط باید خسارت مسافران را بپردازد
وی خاطرنشان کرد: شرکت هواپیمایی مربوطه مسوول پرداخت خسارت به مردم بوده و مردم حق و حقوق خود را می‌توانند از شرکت هواپیمایی مربوطه اخذ کنند. شرکت نیز می‌تواند علیه خلبان ادعا کرده که اگر وی عامل سانحه بوده باید در مقابل خسارت شرکت هواپیمایی مسوولیت پذیرد.
