نویسنده کتاب «جرم‌‌شناسی پیشگیری»:
مجازات کیفری در پیشگیری از جرم، ناکافی است
کتاب «جرم‌‌شناسی پیشگیری» منتشر شد. به گفته نویسنده این اثر، سال‌هاست که دادگستری‌های جهان به این نتیجه رسیده‌اند که از طریق مجازات کیفری نمی‌توان مجرم را از ارتکاب دوباره جرم بازداشت از همین رو، به فکر پیشگیری از جرم خارج از نظام عدالت کیفری افتادند.-
شهرام ابراهیمی، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز و نویسنده این اثر، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره ویژگی‌‌های کتابش عنوان کرد: این اثر با استفاده گسترده از منابع روزآمد، به تحلیل انواع پیشگیری از جرم در پرتو حقوق بنیادین افراد پرداخته، رویه‌های عملی پیشگیری از جرم را به صورت مختصر ارایه می‌کند. به عبارت دیگر، من سعی کرده‌ام در این کتاب، پیشگیری از بزهکاری را به عنوان یک مقوله جرم‌شناختی، در چارچوب موازین حقوق اساسی افراد تحلیل کنم.
وی توضیح داد: با این تحلیل قصد داشتم حقوق کیفری ماهوی و شکلی را همان‌گونه که در دهه‌های اخیر با دغدغه رعایت حرمت و کرامت انسان در چارچوب ملاحظات منشور بین‌المللی حقوق بشر تنظیم و به اجرا گذشته می‌شوند، در نظر بگیرم. حقوق پیشگیری از جرم، تلخیصی از هنجارهای حقوق و آموخته‌های جرم‌شناختی است و باید کرامت انسانی شهروندان را در مرحله اجرا رعایت کند.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز درباره پیوند مباحث پیشگیری از جرم و حقوق گقت: تاکنون تمام تلاش دادگستری این بود که پس از واقع شدن جرم، به گونه‌ای حکم صادر کند که از ارتکاب دوباره آن جرم از سوی مجرم پیشگیری کند اما این روش در هیچ یک از دادگستری‌های جهان به نتیجه مورد نظر نرسید.
ابراهیمی ادامه داد: نتایج تحقیقات جرم‌شناختی نشان می‌دهد که نظام عدالت کیفری نتوانسته است با توسل به مجازات، از موج بزهکاری جلوگیری کند و مجازات‌ها نه تنها موثر نبوده‌اند، بلکه تا حدودی زیان‌بار نیز بوده‌اند. با انتشار این نتایج، اشتیاق به سرمایه‌گذاری در حوزه پیشگیری از جرم خارج از نظام عدالت کیفری رو به فزونی گذاشت. این کتاب نوع اخیر پیشگیری از جرم یعنی پیشگیری خارج از نظام عدالت کیفری را مورد توجه قرار داده است.
وی به چینش محتوایی این اثر اشاره کرد و گفت: این کتاب مفاهیم امکان، چرایی و گونه‌های پیشگیری از جرم را در فصل نخست بررسی می‌کند. مفاهیم پیشگیری اجتماعی، پیشگیری وضعی و همچنین الزامات پیشگیری از جرم از منظر حقوق بشری، در فصول بعدی کتاب بررسی شده‌اند.
ابراهیمی به گرایش دانشکده‌های حقوق و قوه قضاییه ایران به این نوع پیشگیری از جرم اشاره کرد و گفت: این موضوع به اندازه‌ای در دانشگاه‌های ما مورد توجه قرار گرفته که در برخی از دانشکده‌های حقوق، دو واحد درسی با موضوع «پیشگیری از جرم خارج از نظام عدالت کیفری» در نظر گرفته شده است. قوه قضاییه نیز قصد دارد دوره کارشناسی ارشد پیشگیری از جرم را تاسیس کند. برخی از مراکز آموزش عالی مانند دانشگاه علوم بهزیستی نیز واحدهای درسی با این عنوان را ارایه می‌کنند.
وی افزود: در برخی از دانشگاه‌های دنیا دوره‌های کارشناسی ارشد پیشگیری از جرم با تکیه بر جرایم خاص حتی پیشگیری از جرایم اقتصادی در نظر گرفته شده‌اند.
ابراهیمی از نگارش جلد بعدی این اثر در آینده نزدیک خبر داد و گفت: جلد دوم این اثر، نوع پیشگیری از جرم از طریق نظام عدالت کیفری را شرح می‌دهد. دو نوع پیشگیری از جرم وجود دارند که به پیش از ارتکاب جرم و پس از آن مربوط می‌شود. تدابیر پیش‌گیرانه در بخش پیشگیری قبل از وقوع جرم، ناظر به شخص یا ناظر به موقعیت و مکانند. تدابیر ناظر به شخص را «پیشگیری اجتماعی»
و تدابیر ناظر به موقعیت را «پیشگیری وضعی» می‌نامند. جلد نخست این اثر، «پیشگیری اجتماعی» و «پیشگیری وضعی» و چالش‌های آن را بررسی کرده است.
چاپ نخست کتاب «جرم‌‌شناسی پیشگیری» به تازگی از سوی انتشارات میزان منتشر شده است.
نقل از خبرگزاری کتاب ایران
|