یونسکو

یونسکو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نشان یونسکو

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (UNESCO) که به‌طور خلاصه یونسکو نامیده می‌شود، یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که درسال 1945 تشکیل شد. هدف این سازمان کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.

191 کشور عضو یونسکو هستند. مقر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد.

مناقشات و اصلاحات

یونسکو در برخی کشورها مانند ایالات متحده، بریتانیا و سنگاپور در راس مناقشات قرار داشته‌است. در دهه‌های 1970 و 1980، حمایت یونسکو از ایجاد «نظم نوین اطلاعات در جهان» و گزارش مک براید مبنی بر دموکرات کردن رسانه‌ها و ایجاد فضای مناسب برای دسترسی آسان به اطلاعات به شدت در این کشورها مورد انتقاد قرار گرفت و این کشورها این روند را تلاشی برای مقابله با آزادی مطبوعات دانستند. برخی کشورهای غربی یونسکو را پایگاه کمونیست و کشورهای جهان سوم برای حمله به جهان غرب می‌دانستند. در سال 1984، ایالات متحده در اعتراض به روند موجود از یونسکو استعفا داد و فعالیت‌هایش را به حالت تعلیق درآورد و بریتانیا و سنگاپور هم در سال‌های 1985 و 1986 به آمریکا ملحق شدند. با تغییر دولت بریتانیا در سال 1997 این کشور مجدداً به یونسکو پیوست و ایالات متحده هم در سال 2003 مجدداً به این سازمان محلق شد. در طی این سالها، اصلاحات اساسی در این سازمان انجام شد.

برخی از این تغییرات عبارتند از: تعداد شعبات یونسکو به نصف کاهش پیدا کرد و در نتیجه تعداد مدیران کل نیز از 200 نفر به 100 نفر کاهش پیدا کرد. تعداد کارمندان این سازمان هم در سراسر جهان به حدود 2000 نفر رسید. در همین حین، برخی از ساختارهای مدیریتی موازی شامل 35 پست مشاوره ارشد از چارت سازمان حذف شدند. از سال 1999 تا 2003 تعداد دویست و نه سفر کارمندی صورت گرفت و کمبود بودجه ده میلیون دلاری این سازمان برطرف شد. با کاهش تعداد مدیران ارشد به نصف، هرم مدیریتی این سازمان که یکی از بلندترین هرم‌های سازمانی سازمان ملل محسوب می‌شد کوچکتر شد و «تورم» پست‌های سازمانی که در بالای هرم دیده می‌شد به پایین هرم منتقل شد. استخدام رقابتی، تشویق کارمندان بر اساس عملکرد آنها، آموزش مدیران مورد توجه قرار گرفت. سیستم‌های SAP و SISTER برای برنامه ریزی مدیریتی و مالی شفاف مبتنی بر نتایج حاصل مورد استفاده قرار گرفتند. در سال 2001، خدمات بررسی داخلی IOS شکل گرفت تا با توجه به نتایج حاصل از پروژه‌های قبلی راه برای اصللاح پروژه‌های جدید هموار شود. در واقع عملکرد اصلی IOS بیشتر حسابرسی است تا بررسی برنامه‌ها و این خدمات در حقیقت شامل حسابرسی دفاتر مختلف یونسکو و توجه به نحوه مدیریت برنامه‌ها می‌شود و به سودمند بودن یا نبودن پروژه‌های در دست اجرا توجهی ندارد. انسجام برنامه‌ها و ارتباط منطقی بین آنها یکی از چالش‌های یونسکو در دنیای امروزی است. یکی از دلایل اصلی بروز این چالش امکان مدیریت پروژه‌ها توسط دفاتر مختلف یونسکو (دفاتر و بخش‌های اصلی در مقر اصلی یونسکو در پاریس، دفاتر منطقه‌ای و خوشه‌ای یونسکو و موسسات بین‌المللی) که بین آنها ارتباط موثر و همکاری لازم وجود ندارد.

فعالیت‌های یونسکو

    * ایجاد موسسه بین‌المللی برنامه‌ریزی آموزشی یونسکو برای بهبود برنامه‌ریزی آموزشی در کشورهای جهان در سال 1342.
    * طراحی و اجرای پروژه‌های با اهمیت فرهنگی و عملی مانند: ** حفاظت از بیوسفر طی برنامه MAB (برنامه انسان و بیوسفر) از سال 1971
          o مدیریت منابع آب طی برنامه IHP (برنامه بین‌المللی آب شناسی) از سال 1965 ** پروژه‌های مربوط به تنوع زبان و زبان‌های در حال انقراض
          o شاهکارهای میراث نامکتوب و نامحسوس بشر
          o ثبت بین‌المللی حافظه جهانی از سال 1997
          o مکان‌های میراث جهانی
    * ترویج «جریان آزاد اندیشه بر اساس کلام و تصویر» توسط: ** ارتقاء آزادی بیان، آزادی مطبوعات و دسترسی آسان به اطلاعات
          o ارتقاء دسترسی آسان و فراگیر به فناوری اطلاعات و ارتباطات‌
          o ارتقاء تکثرگرایی و تنوع فرهنگی در رسانه‌ها
    * برگزاری رویدادهای مهم مانند :
          o دهه بین‌المللی ارتقاء فرهنگ صلح و فاقد خشونت برای کودکان سراسر جهان (از سال 2001 تا 2010، که در سال 1998 توسط UN اعلام شد)
          o روز جهانی آزادی مطبوعات، 3 می، (که در آن آزادی بیان و آزادی مطبوعات به عنوان ارکان حقوق بشر و یکی از لوازم جامعه‌ای سالم، دموکراتیک و آزاد معرفی می‌شوند.)
    * سرمایه گذاری و تأمین مالی پروژه‌هایی مانند:
          o UNESCO-CEPES، «مرکز آموزش عالی اروپاً (که درسال 1972 در بوخارست رومانی تاسیس شد و ارتقاء همکاری‌های آموزش عالی در اروپا، کانادا، آمریکا و اسرائیل را دنبال می‌کند.» مله این مرکز آموزش عالی

Higher Education in Europe نام دارد.

    *
          o فهرست نرم‌افزارهای رایگان (از سال 1998 یونسکو و بنیاد نرم‌افزار رایگان این پروژه را با عنوان نرم‌افزار رایگان به صورت مشترک اجرا کرده‌اند.)
          o اوآنا، سازمان مؤسسات خبری آسیا- اقیانوس آرام
          o شورای بین‌المللی علم
          o نمایندگان حسن نیت یونسکو

 جوایز و مدال‌های یونسکو

یونسکو جوایز و مدال‌هایی را در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی ارائه می‌کند که برخی از آنها عبارتند از:

    * جایزه کالینگا برای فراگیر کردن دانش
    * جایزه علمی یونسکو
    * جایزه کارلوس جی فینلای در میکروبیولوژی
    * جایزه جواد حسین برای دانشمندان جوان
    * جایزه سلطان قابوس برای حفاظت از محیط زیست
    * جایزه بین‌المللی رودخانه‌های دست ساز برای حفاظت از منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک
    * مدال انستیتو پاستور – یونسکو
    * جایزه یونسکو – ال اورئال برای زنان دانشمند
    * جایزه صلح فیلکس هوفوت – بویگنی
    * جایزه آموزش صلح یونسکو
    * مدال‌های سرگی اینشتین برای هنر سینماتوگرافی
    * جایزه جیکجی برای افراد یا موسساتی که در حفاظت از میراث‌های مستند و دسترسی به آنها تلاش کرده‌اند.
    * مدال موتزارت یونسکو برای تقویت صلح جهانی با استفاده از موسیقی و دیگر هنرها.

مدیران کل یونسکو

   1. جولین هاکسلی، انگلستان، (1948-1946)
   2. تورس بودت، مکزیک، (1952-1948)
   3. جان ویلکینسون تیلور، ایالات متحده، (موقت 1953-1952)
   4. لوتر اوانس، ایالات متحده، ؛ (1958-1953)
   5. وتیورنیو ورونسه، ایتالیا (1961-1956)
   6. رنه ماهو، فرانسه، (1974-1961)؛ (موقت 1962)
   7. آمادو – ماهاتار ام بو، سنگال (1987-1974)
   8. فدریکو ماریو زاراگونوزا، اسپانیا (1999-1987)
   9. کوئیچرو ماتسورا، ژاپن (1999 - 2009)
  10. ایرینا گئورگوییوا[1]، بلغارستان (209 - تا کنون)