متن کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان

تاریخ تصویب : 18 دسامبر 1979 ( 27 آذر 1358)

 ایران به این کنوانسیون ملحق نگردیده است .

مقدمه

دولتهای عضو این کنوانسیون ، با عنایت به اینکه منشور ملل متحد بر پایبندی به حقوق اساسی بشر ، مقام و منزلت هر فرد انسانی و برابری حقوق زن و مرد تاکید دارد، با توجه به اینکه اعلامیه جهانی حقوق بشر بر اصل جایز نبودن تبعیض تاکید داشته و اعلام می دارد که کلیه افراد بشر آزاد به دنیا آمده و از نظر منزلت و حقوق یکسان بوده و بدون هیچگونه تمایزی ، از جمله تمایزات مبتنی بر جنسیت ، حق دارند از کلیه حقوق . آزادی های مندرج در این اعلامیه بهره مند شوند ، با عنایت به اینکه دولت های عضو کنوانسیون های بین المللی حقوق بشر متعهد به تضمین حقوق برابر زنان و مردان در بهره مندی از کلیه حقوق اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، مدنی و سیاسی می باشند. با در نظر گرفتن کنوانسیون های بین المللی که تحت نظر سازمان ملل متحد و کار گزاری های تخصصی به منظور پیشبرد حقوق زنان و مردان منعقد گردیده اند .

با توجه به قطع نامه ها ، اعلامیه ها و توصیه هایی که توسط سازمان ملل متحد و کار گزاری های تخصصی برای پیشبرد تساوی حقوق زنان و مردان تصویب شده است. با نگرانی از اینکه علی رغم این اسناد متعدد ، تبعیضات علیه زنان همچنان به طور گسترده ادامه دارد . با یاد آوری اینکه تبعیضات علیه زنان ناقض اصول برابری حقوق و احترام به شخصیت بشر می باشد و مانع شرکت زنان در شرایط مساوی با مردان در زندگی سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی کشور های خود و نیز گسترش سعادت جامعه و خانواده شده و شکوفایی کامل قابلیت ها و استعدادهای زنان در خدمت به کشور های خود و بشریت را دشوار تر می نماید.

با نگرانی از اینکه زنان در شرایط فقر و تنگدستی حداقل امکان دسترسی را به مواد غذایی ، بهداشت ، تحصیلات ، آموزش و امکانات اشتغال و سایر نیاز ها دارند. با اعتقاد به اینکه تشکیل نظام نوین اقتصاد بین الملل بر اساس مساوات و عدالت در تحقق پیشبرد برابری بین مردان و زنان نقش مهمی را ایفا می کند. با تاکید بر اینکه ریشه کن کردن آپارتاید ، اشکال مختلف نژاد پرستی ، تبعیض نژادی ، استعمار نو ، تجاوز ، اشغال و سلطه و دخالت خارجی در امور داخلی دولتها لازمه تحقق کامل حقوق مردان و زنان می باشد. با تاکید بر اینکه تحکیم صلح و امنیت بین المللی ، تشنج زدایی بین المللی ، همکاری های متقابل کلیه دولت ها صرفنظر از نظام های اجتماعی و اقتصادی آنان ، خلع سلاح کلی و کامل و بویژه خلع سلاح اتمی تحت نظارت و کنترل دقیق و موثر بین المللی ، تاکید بر اصول عدالت ، مساوات و منافع متقابل در روابط بین کشورها و احقاق حق مردم تحت سلطه استعمار و بیگانه و اشغال خارجی برای دستیابی به حق تعیین سرنوشت و استقلال و همچنین احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی باعث توسعه و پیشرفت اجتماعی خواهد شد و در نتیجه به دستیابی به مساوات کامل بین مردان و زنان کمک خواهد کرد.

با اعتقاد بر اینکه توسعه تمام و کمال یک کشور ، رفاه جهانی و برقراری صلح ، مستلزم شرکت یکپارچه زنان در تمام زمینه ها در شرایط مساوی با مردان است. با در نظر گرفتن سهم عمده زنان در تحقق رفاه خانواده و پیشرفت جامعه ، که تاکنون بطور کامل به رسمیت شناخته نشده است.اهمیت اجتماعی مادری و نقش والدین در خانواده و در تربیت کودکان و با آگاهی از اینکه نقش زنان در تولید مثل نباید اساس تبعیض بوده بلکه تربیت کودکان نیازمند اشتراک مسئولیت بین زن و مرد و جامعه به طور کلی می باشد. با اطلاع از اینکه تغییر در نقش سنتی مردان و زنان در جامعه و خانواده برای دستیابی به مساوات کامل میان زنان و مردان ضروری است. با عزم بر اجرای اصول مندرج در اعلامیه مجو تبعیض علیه زنان و در این راستا اتخاذ اقدامات ضروری برای از میان برداشتن این گونه تبعیض ها در کلیه اشکال و صور آن ، به شرح زیر توافق کرده اند:

بخش اول

 ماده 1 - از نظر این کنوانسیون عبارت ( تبعیض علیه زنان ) به هرگونه تمایز ، استثنا (محرومیت ) یا محدودیت بر اساس جنسیت که نتیجه یا هدف آن خدشه دار کردن یا لغو شناسایی ، بهره مندی ، یا اعمال حقوق بشر و آزادی های اساسی در زمینه های سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، مدنی و یا هر زمینه دیگر توسط زنان صرفنظر از وضعیت زناشویی ایشان و بر اساس تساوی میان زنان و مردان ، اطلاق می گردد.

ماده 2 - دولت های عضو تبعیض علیه زنان را در کلیه اشکال آن محکوم کرده ، موافقت می نمایند که بدون درنگ سیاست محو تبعیض علیه زنان را با کلیه ابزارهای مناسب دنبال نموده و بدین منظور موارد ذیل را متعهد می شوند:
الف – گنجاندن اصل مساوات میان زنان و مردان در قانون اساسی یا سایر قوانین مربوط به هر کشور ، چنانچه تا کنون منظور نشده باشد و تضمین تحقق عملی این اصل به وسیله وضع قانون یا سایر طرق مناسب دیگر؛
ب – تصویب قوانین مناسب و یا اقدامات دیگر ، از جمله مجازات در صورت اقتضا ، به منظور ممنوع کردن تبعیض علیه زنان ؛
پ – برقراری حمایت قانونی از حقوق زنان بر مبنای برابری با مردان و حصول اطمینان از حمایت موثر از زنان در مقابل هر گونه اقدام تبعیض آمیز از طریق مراجع قضایی ذی صلاح ملی و سایر موسسات دولتی ؛
ت – خودداری از انجام هرگونه عمل و حرکت تبعیض آمیز علیه زنان و تضمین رعایت این تعهدات توسط مراجع و موسسات دولتی ؛
ث –اتخاذ کلی اقدامات مناسب جهت محو تبعیض علیه زنان توسط هر شخص ، سازمان و یا شرکت ؛
ج – اتخاذ تدابیر لازم از جمله وضع قوانین به منظور اصلاح یا فسخ قوانین ، مقررات ، عرف یا روش های موجود که علیه زنان تبعیض آمیز می باشند ؛
چ – فسخ کلیه مقررات کیفری ملی که تبعیض علیه زنان را موجب می شوند.

ماده 3 - دولتهای عضو باید در تمام زمینه ها به ویژه زمینه های سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی کلیه اقدامات مناسب از جمله وضع قوانین را برای تضمین توسعه و پیشرفت کامل زنان با هدف ضمانت بهره مندی آنان از حقوق بشر و آزادی های اساسی بر مبنای مساوات با مردان به عمل آورند.

ماده 4 -  1- اتخاذ تدابیر ویژه موقتی توسط دولتهای عضو که هدف آن تسریع مساوات بین مردان و زنان در عمل می باشد نباید به عنوان ( تبعیض) به صورتی که در این کنوانسیون تعریف شده است تلقی گردد. ل کن این امر به هیچ وجه نباید نباید منجر به حفظ معیار های نا برابر و مجزا شود . این اقدامات پس از تحقق اهداف مربوط به رفتار و فرصت های برابر متوقف خواهد شد. 2- اتخاذ تدابیر ویژه توسط دولت های عضو از جمله اقداماتی که در این کنوانسیون برای حمایت از مادری منظور شده است ، تبعیض آمیز تلقی نخواهد شد.

ماده 5 - دولتهای عضو کلیه اقدامات مناسب در زمینه های زیر را به عمل می آورند : الف – تعدیل الگو های اجتماعی و فرهنگی رفتاری مردان و زنان به منظور از میان برداشتن تعصبات و کلیه روش های سنتی و غیره که بر تفکر پست نگری یا برترنگری هر یک از دو جنس یا نقش های کلیشه ای برای مردان و زنان استوار می باشد ؛ ب – حصول اطمینان از اینکه آموزش خانواده شامل درک صحیح از وضعیت مادری به عنوان یک وظیفه اجتماعی . شناسایی و مسئولیت مشترک زنان و مردان در پرورش و تربیت کودکان خود – با این استنباط که منافع کودکان در تمام موارد در اولویت قرار دارد – باشد.

ماده 6 - دولت های عضو کلیه اقدامات مقتضی از جمله وضع قوانین را به منظور جلوگیری از کلیه اشکال قاچاق زنان و بهره برداری از روسپیگری زنان به عمل خواهند آورد.

 بخش دوم

ماده 7 - دولت های عضو برای محو تبعیضات علیه زنان در زندگی سیاسی و اجتماعی کشور ، کلیه اقدامات مقتضی را به عمل خواهند آورد ، به ویژه حقوق زیر را در شرایط مساوی با مردان برای زنان تضمین خواهند کرد؛ الف – رای دادن در کلیه انتخابات و همه پرسی های عمومی و داشتن اهلیت برای انتخاب شدن در تمام نهاد هایی که به طور عمومی انتخاب می شوند؛ ب – شرکت در تعیین سیاست دولت و اجرای آن و انتصاب به سمت های دولتی و انجام کلیه مسئولیت های دولتی در تمام سطوح دولت ؛ پ – شرکت در سازمان ها و انجمن های غیر دولتی مرتبط با زندگی سیاسی و اجتماعی کشور.

ماده 8 - دولت های عضو کلیه اقدامات مقتضی را به عمل خواهند آورد تا بدون هیچگونه تبعیض و در شرایط مساوی با مردان این فرصت به زنان داده شود که به عنوان نماینده دولت خود در سطح بین المللی عمل نموده و در فعالیت سازمان های بین المللی نقش داشته باشند.

ماده 9 -1- دولتهای عضو به زنان حقوق مساوی با مردان در مورد کسب ، تغییر یا حفظ تابعیت خود اعطا خواهند کرد. دولت ها به ویژه تضمین می کنند که ازدواج با فرد خارجی یا تغییر تابعیت شوهر در طی دوران ازدواج خود به خود باعث تغییر تابعیت زن ، بی وطن شدن یا تحمیل تابعیت شوهر به وی نگردد. 2- دولتهای عضو به زنان حقوق مساوی با مردان در مورد تابعیت فرزندانشان اعطا خواهند کرد.

بخش سوم

ماده 10 - دولتهای عضو کلیه اقدامات مقتضی جهت محو تبعیض علیه زنان به منظور اعطای حقوق مساوی با مردان به آنان در زمینه آموزش و پرورش به عمل خواهند آورد ، به ویژه بر اساس مساوات بین زنان و مردان موارد زیر را تضمین خواهند کرد:

الف – شرایط یکسان در زمینه آموزش های فنی و حرفه ای ، و برای دسترسی به آموزش و دریافت دانشنامه در انواع مختلف موسسات آموزشی در مناطق شهری و روستایی؛ این تساوی باید در آموزش پیش مدرسه ای ، آموزش عمومی ، فنی و حرفه ای و آموزش عالی فنی و نیز دوره های حرفه ای مختلف تضمین شود ؛
ب – دسترسی به برنامه درسی یکسان ، امتحانات یکسان ، پایوران آموزشی دارای مهارت ها و صلاحیت های همطراز و محل ها و امکانات آموزشی با کیفیت برابر ؛
پ – از بین بردن هرگونه مفهوم کلیشه ای از نقش زنان و مردان در کلیه سطوح و در اشکال مختلف آموزشی از طریق تشویق به آموزش مختلط و سایر انواع روش های آموزشی که نیل به این هدف را ممکن می سازد و بویژه از طریق تجدیدنظر در کتب درسی و برنامه های آموزشی مدارس و تطبیق دادن روش های آموزشی ؛
ت – فرصت های یکسان جهت بهره مندی از راتبه ها و سایر مزایای تحصیلی؛
ث – فرصت های مشابه برای دستیابی به برنامه های مربوط به ادامه تحصیلات ، از جمله برنامه های عملی سوادآموزی بزرگسالان بویژه برنامه هایی که با هدف کاهش هر چه سریعتر شکاف آموزشی موجود بین زنان و مردان تدوین یافته اند؛
ج – کاهش درصد دانش آموزان دختری که ترک تحصیل می کنند و تنظیم برنامه هایی برای دختران و زنانی که ترک تحصیل زودرس داشته اند؛
چ – فرصت های یکسان برای شرکت فعال در ورزش و تربیت بدنی ؛
ح – دسترسی به اطلاعات آموزشی مشخص که سلامتی و تندرستی خانواده را تضمین می نماید ، از جمله اطلاعات و راهنمایی در مورد تنظیم خانواده .

ماده 11 - 1- دولتهای عضو کلیه اقدامات مقتضی را به عمل خواهند آورد تا هرگونه تبعیض علیه زنان در اشتغال از بین برود و بر اساس اصل تساوی زنان و مردان ، حقوق مشابه برای آنها بویژه در موارد زیر تضمین شود:
الف – حق اشتغال به کار به عنوان حق جدایی ناپذیر تمام افراد بشر ؛
ب – حق استفاده از فرصت های استخدامی یکسان از جمله اعمال ضوابط یکسان برای انتخاب در موضوعات استخدام ؛
پ – حق انتخاب آزادانه حرفه و پیشه ، حق برخورداری از ارتقای مقام ، حق برخورداری از امنیت شغلی و تمام امتیازات و شرایط شغلی و حق استفاده از دوره های آموزش حرفه ای و بازآموزی ، ازجمله کارآموزی و شرکت در دوره های آموزش حرفه ای پیشرفته و آموزش مرحله ای؛
ت – حق دریافت دستمزد برابر و نیز استفاده از مزایا و حق برخورداری از رفتار یکسان در مشاغلی که دارای ارزش برابر است و همچنین رفتار یکسان در ارزیابی کیفیت کار مشابه؛
ث – حق استفاده از بیمه های اجتماعی بویژه در دوران بازنشستگی ، دوران بیکاری ، هنگام بیماری و ناتوانی و دوران پیری و در سایر موارد از کار افتادگی و نیز حق استفاده از مرخصی استحقاقی ؛ ج – حق حفظ سلامتی و رعایت ایمنی در محیط کار ،از جمله حمایت از وظیفه تولید مثل.

2- به منظور جلوگیری از اعمال تبعیضات علیه زنان بر پایه ازدواج یا مادری ( بارداری ) و تضمین حق موثر آنان جهت کار ، دولتهای عضو اقدامات زیر را به عمل خواهند آورد : الف – ممنوعیت اخراج به دلیل بارداری یا مرخصی زایمان و تبعیض در اخراج بر اساس وضعیت زناشویی و اعمال مجازات هایی بدین منظور؛ ب – صدور اجازه مرخصی زایمان با حقوق یا مزایای اجتماعی مشابه بدون از دست دادن شغل قبلی ، ارشدیت یا مزایای اجتماعی ؛ پ – تشویق به ارایه خدمات حمایتی اجتماعی لازم به نحوی که والدین را قادر نماید تعهدات خانوادگی را با مسئولیت های شغلی و مشارکت در زندگی اجتماعی هماهنگ سازند،بخصوص از طریق ایجاد و توسعه شبکه تسهیلاتی برای مراقبت از کودکان؛ ت – برقراری حمایت خاص از زنان هنگام بارداری در انواع مشاغلی که برای آنان زیان آور محسوب مس گردد . 3- قوانین حمایت کننده در خصوص موضوعات ذکر شده در این ماده به طور متناوب همگان با پیشرفت اطلاعات و دانش های علمی و فنی باید مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم بازنگری ، لغو یا تمدید شوند.

ماده 12 - 1- دولتهای عضو کلیه اقدامات لازم را در محو تبعیضات علیه زنان در زمینه مراقبت بهداشتی آنان به عمل خواهند آورد تا دسترسی به خدمات بهداشتی از جمله خدماتی که به تنظیم خانواده مربوط می شود بر اساس رعایت مساوات بین مردان و زنان تضمین گردد. 2- دولتهای عضو صرفنظر از مفاد بند (1) این ماده ، ارائه خدمات مناسب در ارتباط با بارداری ، بستری شدن برای زایمان و دوران پس از زایمان را تضمین خواهند کرد و در موارد لازم خدمات رایگان و نیز تغذیه کافی را در دوران بارداری و دوران شیردهی در اختیار آنان قرار خواهند داد.

ماده 13- 1- دولتهای عضو کلیه اقدامات مقتضی را به منظور رفع تبعیض علیه زنان در سایر حوزه های زندگی اقتصادی و اجتماعی به عمل خواهند آورد تا حقوق یکسان بویژه در زمینه های زیر بر اساس برابری مردان و زنان تضمین شود :
الف – حق استفاده از مزایای خانوادگی ؛
ب – حق استفاده از وام های بانکی ، رهن و سایر اشکال اعتبارات مالی ؛
پ – حق شرکت در فعالیت های تفریحی ، ورزشی و کلیه زمینه های زندگی فرهنگی.

ماده 14- 1- دولت های عضو مشکلات خاص زنان روستایی را مد نظر قرار داده و به نقش مهمی که این زنان در جهت حیات اقتصادی خانواده های خود از جمله کار در بخش های غیر مالی اقتصادی بر عهده دارند توجه خاص مبذول خواهند داشت و کلیه اقدامات مقتضی را به عمل خواهند آورد تا مفاد این کنوانسیون نسبت به زنان در مناطق روستایی اجرا گردد. 2- دولتهای عضو کلیه اقدامات مقتضی را برای رفع تبعیض علیه زنان در مناطق روستایی به عمل خواهد آورد تا این زنان بر اساس تساوی مردان و زنان در برنامه های عمرانی روستایی شرکت نموده و از آن بهره مند گردند و بخصوص از حقوق زیر برخوردار شوند :
الف- شرکت در تدوین و اجرای برنامه های عمرانی در کلیه سطوح؛
ب – دسترسی به تسهیلات بهداشتی کافی از جمله اطلاعات ، مشاوره و خدمات تنظیم خانواده ؛
پ – استفاده مستقیم از برنامه های تامین اجتماعی ؛
ت – استفاده از انواع دوره ها و برنامه های آموزشی رسمی و غیر رسمی از جمله سوادآموزی عملی و نیز بهره مندی از کلیه خدمات محلی و فوق العاده به منظور بالا بردن کارایی فنی آنان ؛
ث – تشکیل گروه ها و تعاونی های خود یاری به منظور به دست آوردن امکان دستیابی مساوی به فرصت های اقتصادی از طریق اشتغال یا خود اشتغالی ؛
ج – شرکت در کلیه فعالیت های محلی ؛
چ – دسترسی به وام ها و اعتبارات کشاورزی ،تسهیلات بازاریابی ، فن آوری مناسب و برخورداری از رفتار مساوی در چارچوب اصلاحات ارضی و روستایی و نیز در برنامه های جایگزینی زمین؛ ح – بهره مندی از شرایط زندگی مناسب بویژه در مورد مسکن ، بهداشت ، آب و برق ، ارتباطات و حمل و نقل.

بخش چهارم

ماده 15 - 1- دولتهای عضو به زنان حقوق مساوی با مردان در برابر قانون اعطا می کنند . 2- دولتهای عضو در امور مدنی به زنان اختیارات و اهلیت قانونی دقیقا یکسان با مردان و نیز فرصت های مساوی برای بهره برداری از این اختیارات و اهلیت اعطا خواهند کرد. دولتهای عضو بالاخص به زنان حقوق یکسان جهت انعقاد قرارداد و اداره اموال اعطا کرده با ایشان در کلیه مراحل دادرسی در دادگاه ها و مراجع قضایی به صورت یکسان رفتار خواهند نمود. 3- دولتهای عضو موافقت می نمایند که کلیه قرارداد ها و سایر اسناد خصوصی از هر نوع که دارای اثر قانونی بوده و در جهت محدود کردن اختیارات و اهلیت قانونی زنان می باشد کان لم یکن تلقی گردد. 4- دولتهای عضو به زنان و مردان حقوق یکسان در قبال قانون مربوط به تردد افراد و آزادی انتخاب مسکن و اقامتگاه اعطا خواهند کرد.

ماده 16- 1- دولتهای عضو کلیه اقدامات مقتضی را به منظور رفع تبعیض علیه زنان در کلیه امور مربوط به ازدواج و روابط خانوادگی به عمل خواهند آورد و بویژه بر اساس تساوی مردان و زنان موارد زر را تضمین خواهند کرد :
الف – حق یکسان برای عقد ازدواج ؛
ب – حق یکسان در انتخاب آزادانه همسر و عقد ازدواج تنها با رضایت کامل و آزادانه آنها ؛
پ – حقوق و مسئولیتهای یکسان به عنوان والدین ، صرفنظر از وضعیت زناشویی آنها ، در مسایلی که به فرزندان آنان مربوط می شود ، در کلیه موارد منافع کودکان از اولویت برخوردار خواهد بود ؛ ت – حقوق و مسئولیتهای یکسان به عنوان والدین ، صرفنظر از وضعیت زناشویی آنها ، در مسائلی که به فرزندان آنان مربوط می شود ، در کلیه موارد منافع کودکان از اولویت برخوردار خواهد بود ؛ ث – حقوق یکسان در مورد تصمیم گیری آزادانه و مسئولانه نسبت به تعداد فرزندان و فاصله زمانی بارداری و دسترسی به اطلاعات ، آموزش و ابزار لازم که قدرت بهره مندی از این حقوق را به ایشان می دهد ،
ج – حقوق و مسئولیتهای یکسان در مورد قیمومت ، حضانت ، سرپرستی و فرزند خواندگی کودکان و یا موارد مشابه با این مفاهیم در حقوق ملی ؛ در کلیه موارد منافع کودکان از اولویت برخوردار خواهد بود؛
چ – حقوق فردی یکسان به عنوان شوهر و زن از جمله حق انتخاب نام خانوادگی شغل و حرفه ؛
ح – حقوق یکسان برای زوجین نسبت به مالکیت ، حق اکتساب ، مدیریت ، سرپرستی بهره مند ی و انتقال ملک اعم از اینکه رایگان بوده و یا هزینه ای در برداشته باشد.

2- نامزدی و ازدواج کودک هیچ اثر قانونی ندارد و کلیه اقدامات ضروری از جمله وضع قانون برای تعیین حداقل سن ازدواج و اجباری کردن ثبت ازدواج در دفاتر رسمی می باید به عمل آید.

بخش پنجم

ماده 17 -1- به منظور بررسی پیشرفت حاصل شده در اجرای مفاد این کنوانسیون ، کمیته محو تبعیض علیه زنان ( که از این پس به عنوان کمیته یاد خواهد شد ) شامل هیجده نفر در زمان لازم الاجرا شدن و پس از تصویب یا پیوستن سی و پنجمین کشور عضو ، بیست و سه نفر از خبرگان توسط دارای شهرت اخلاقی والا و صلاحیت در زمینه مربوط به کنوانسیون تشکیل می شود . این خبرگان توسط دولتهای عضو از میان اتباع کشور ها یشان انتخاب می شوند و در صلاحیت شخصی خود خدمت می کنند . در انتخاب این اشخاص به توزیع عادلانه جغرافیایی و به حضور اشکال مختلف تمدن و نظام های عمده حقوقی توجه می گردد.

2- اعضای کمیته با رای مخفی و از فهرست افرادی که توسط افرادی که توسط دولتهای عضو نامزد شده اند انتخاب می شوند. هر دولت عضو می تواند یک نفر از اتباع خود را نامزد نماید.

3- نخستین انتخابات شش ماه پس از لازم الاجرا شدن این کنوانسیون برگزار خواهد شد . حداقل سه ماه قبل از تاریخ هر انتخابات ، دبیر کل سازمان ملل متحد طی نامه ای از دولتهای عضو می خواهد تا ظرف دو ماه نامزدهای خود را معرفی کنند . دبیر کل فهرست اسامی نامزدها را به ترتیب حروف الفبا و با ذکر کشور نامزد کننده هر یک ، تهیه و برای دولتهای عضو ارسال خواهد داشت .

4- انتخاب اعضای کمیته در جلسه دولتهای عضو که توسط دبیر کل در مقر سازمان ملل متحد برگزار خواهد شد ، انجام می شود . در این جلسه که حد نصاب رسمیت آن حضور دو سوم دولتهای عضو می باشد ، اشخاص انتخاب شده برای عضویت در کمیته ، آن دسته از نامزدهایی خواهند بود که بیشترین تعداد آرا و همزمان اکثریت مطلق آرای نمایندگان دولتهای عضو حاضر و رای دهنده در جلسه را به دست آورند.

5- اعضای کمیته برای یک دوره چهار ساله انتخاب می شوند . لکن دوره عضویت نه نفر از اعضای منتخب در اولین انتخابات در پایان دو سال به اتمام می رسد. بلا فاصله پس از اولین انتخابات ، اسامی این نه عضو به قید قرعه توسط رئیس کمیته انتخاب خواهد شد.

6- انتخاب پنج عضو دیگر کمیته برابر مفاد بندهای (2) ، ( 3) و (4) این ماده و به دنبال سی و پنجمین تصویب یا الحاق صورت خواهد گرفت. دوره عضویت دو نفر از اعضای بالا در پایان دو سال خاتمه خواهد یافت و اسامی این دو نفر به قید قرعه توسط رئیس کمیته انتخاب خواهد شد.

7- به منظور اشتغال پستهای خالی احتمالی ، دولتی که فعالیت خبره اش به عنوان عضو کمیته متوقف شده است ، خبره دیگری را از بین اتباع خود برای عضویت در کمیته ، مشروط به تایید کمیته انتخاب خواهد کرد.

8- اعضای کمیته با تائید مجمع عمومی و برابر ضوابط و شرایطی که مجمع مقرر می دارد و با در نظر گرفتن اهمیت مسئولیتهای کمیته از سازمان ملل متحد مقرری دریافت خواهند نمود.

9- دبیر کل سازمان ملل متحد تسهیلات و کارمندان لازم را به منظور تحقق و انجام موثر وظایف کمیته در چارچوب این کنوانسیون تامین خواهد کرد.

ماده 18- 1-دولتهای عضو متعهد می شوند گزارشی برای بررسی کمیته در مورد اقدامات تقنینی ، قضایی و اجرایی یا سایر اقدامات متخذه در راستای اجرای مفاد این کنوانسیون و پیشرفتهای حاصل شده در این رابطه در موارد زیر به دبیر کل سازمان ملل متحد ارائه کنند :
الف – یک سال پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون برای آن دولت ؛
ب – پس از آن حداقل هر چهار سال یک بار و علاوه بر آن هر زمانی که کمیته درخواست کند؛

2- این گزارشها می تواند مبین عوامل و مشکلاتی باشد که بر میزان اجرای تعهدات موضوع این کنوانسیون اثر می گذارد.

ماده 19- 1- کمیته آئین نامه اجرایی خود را تصویب خواهد کرد . 2- کمیته مسئولان خود را برای یک دوره دو ساله انتخاب خواهد کرد.

ماده 20- 1- کمیته به منظور بررسی گزارش هایی که برابر با ماده (18) این کنوانسیون ارایه شده هر ساله به مدتی که از دو هفته تجاوز نکند تشکیل جلسه می دهد. 2- جلسات کمیته معمولا در مقر سازمان ملل متحد یا در هر محل مناسب دیگری که به تصمیم کمیته تعیین می شود ، برگزار خواهد شد.

ماده 21 - 1- کمیته همه ساله از طریق شورای اقتصادی و اجتماعی ، گزارشی در مورد فعالیت های خود به مجمع عمومی تسلیم می نماید و می تواند بر اساس بررسی گزارشها و اطلاعات واصل شده از دولتهای عضو پیشنهاد ها و توصیه های کلی ارایه دهد. این پیشنهاد ها و توصیه های کلی همراه با نظرات احتمالی دولتهای عضو در گزارش کمیته درج می گردد. 2- دبیر کل سازمان ملل متحد گزارش های کمیته را جهت اطلاع به کمیسیون مقام زن ارسال می نماید.

ماده 22 - کارگزاری های تخصصی حق حضور را به هنگام بررسی اجرای مفاد این کنوانسیون که در محدوده فعالیتهای ایشان قرار دارد دارند . کمیته می تواند از کارگزاری های تخصصی دعوت کند تا گزارش هایی را در مورد نحوه اجرای کنوانسیون در زمینه هایی که به حوزه فعالیت آنها مربوط می سود ارایه نمایند.

بخش ششم

 ماده 23 - هیچ چیز در این کنوانسیون بر مقرراتی که برای دستیابی زنان و مردان به برابری مفیدتر و موثرتر وجود دارد تاثیر نخواهد گذاشت ؛ این مقررات می تواند شامل موارد زیر باشد : الف – قوانین یک دولت عضو ؛یا ب – هر کنوانسیون ، پیمان یا موافقتنامه بین المللی دیگری که برای آن دولت لازم الاجرا است.

ماده 24 - دولتهای عضو متعهد می گردند کلیه اقدامات لازم در سطح ملی را که هدف از آن تحقق کامل حقوق به رسمیت شناخته شده در این کنوانسیون می باشد ، به عمل آورند.

ماده 25- 1- این کنوانسیون برای امضای کلیه دولتها مفتوح می باشد.
2- دبیر کل سازمان ملل متحد به عنوان امین این کنوانسیون تعیین می شود.
3- تصویب این کنوانسیون منوط به طی مراحل تصویب قانونی است . اسناد تصویب نزد دبیر کل سازمان ملل متحد به امانت گذارده می شود.
4- این کنوانسیون جهت الحاق کلیه دولتها مفتوح می باشد. الحاق با سپردن سند الحاق به دبیر کل سازمان ملل متحد محقق می شود.

ماده 26 - 1- دولتهای عضو می توانند در هر زمان طی نامه ای خطاب به دبیر کل سازمان ملل متحد درخواست تجدیدنظر در این کنوانسیون را بنمایند. 2- مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد اقدامات احتمالی بعدی در مورد چنین درخواستی تصمیم خواهد گرفت.

ماده 27- 1- این کنوانسیون سی روز پس از تاریخی که بیستمین سند تصویب یا الحاق آن نزد دبیر کل سازمان ملل متحد به امانت گذارده شود ، لازم الاجرا می گردد. 2- این کنوانسیون برای هر دولتی که آن را پس از به ودیعه سپردن بیستمین سند تصویب یا الحاق ، تصویب می کند یا به آن ملحق می گردد ، از سی امین روز تاریخی که سند تصویب یا الحاق آن دولت به امانت گذارده شده لازم الاجرا می گردد.

ماده 28 - 1- دبیر کل سازمان ملل متحد متن حق شرط های کشورها در هنگام تصویب یا الحاق را دریافت نموده ، آن را میان کلیه دولتها توزیع می نماید.
2- حق شرط هایی که با هدف و منظور این کنوانسیون سازگار نباشد پذیرفته نخواهد شد.
3- حق شرط ها از طریق تسلیم اعلامیه ای خطاب به دبیر کل سازمان ملل متحد در هر زمان قابل پس گرفتن است . نامبرده همه دولتها را از این موضوع مطلع خواهد کرد. اعلامیه مزبور از تاریخ دریافت ، نافذ خواهد بود.

ماده 29- 1- هرگونه اختلاف در تفسیر یا اجرای این کنوانسیون بین دو یا چند دولت عضو که از طریق مذاکره حل نگردد بنا به تقاضای یکی از طرفها به داوری ارجاع می شود . چنانچه ظرف شش ماه از تاریخ درخواست داوری ، طرفها در مورد نحوه و تشکیلات داوری به توافق نرسند ، یکی از طرفها می تواند خواستار ارجاع موضوع به دیوان بین المللی دادگستری مطابق با اساسنامه دیوان گردد.
2- هر دولت عضو می تواند به هنگام امضا یا تصویب این کنوانسیون یا الحاق به آن اعلام کند که خود را موظف به اجرای بند (1) این ماده نمی داند . دولتهای عضو دیگر در قبال دولتی که در مورد بند (1) این ماده اعلام حق شرط نموده است ملزم به اجرای بند (1) نمی باشد.
3- هر دولت عضوی که بر طبق بند (2) این ماده اعلام حق شرط نموده باشد می تواند در هر زمان از حق شرط خود از طریق تسلیم اعلامیه ای به دبیر کل ملل متحد صرفنظر نماید.

ماده 30 - این کنوانسیون که متون عربی ، چینی ، انگلیسی ، فرانسه ، روسی و اسپانیولی آن دارای اعتبار یکسان می باشند ، نزد دبیر کل ملل متحد به امانت گذارده می شود.

برگرفته از کتاب مجموعه اسناد بین المللی حقوق بشر