باید معیار حد متعارف تنبیه کودک در قانون مشخص شود

بهمن کشاورز در میزگرد «کودک آزاری و قانون»

رییس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران با بیان اینکه در پیشگیری از جرم کودک آزاری مانند سایر جرایم چندان موفق نبوده‌ایم تاکید کرد که باید مجازاتی برای افرادی که به مقتضای شغل‌شان در جریان موارد کودک آزاری قرار می‌گیرند اما موضوع را اطلاع نمی‌دهند در نظر گرفت تا ملزم به اعلام موارد کودک آزاری شوند.
بهمن کشاورز با حضور در میزگرد «کودک‌آزاری و قانون» در محل ایسنا در گفت‌وگو با خبرنگاران حقوقی و پارلمانی خبرگزاری دانشجویان ایران درباره‌ی پیشگیری از وقوع جرم کودک آزاری در قوانین اظهار کرد: در زمینه پیشگیری مشکلی که وجود دارد در زمینه تمامی جرایم است؛ هرچند که یکی از وظایف قوه قضاییه پیشگیری از جرم است اما عملا به علت اشکالات موجود، کمبود امکانات، اوضاع فرهنگی و ... گمان این است که در زمینه پیشگیری در هیچ زمینه‌ای از جمله بحث کودک آزاری و رفتار با کودکان موفق نبودیم.

باید معیار حد متعارف تنبیه کودک در قانون مشخص شود

وی افزود: در بعد فرهنگی وقتی در قانون مدنی و قانون مجازات اسلامی گفته شده است که تنبیه اطفال در حد متعارف مجاز است - هرچند آنچه در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان سال 1381 آمده مقداری عموم اطلاق متعارف را تخصیص داده زیرا صحبت از جنایات روانی و فکری کودکان می‌کند - لاجرم چون معیار متعارف بودن و عرف بدوا خودمان هستیم و بعد از ارتکاب عمل معیار سنجش عرف قاضی خواهد بود، این امر سلیقه‌ای می‌شود. ممکن است افرادی در برخی فرهنگ‌های محلی به خودشان اجازه دهند که تعرض شدیدی به کودکان‌شان بکنند با این عنوان که ما قصد تنبیه کودک را داریم. در قدم اول باید این موضوع را حل کرد.

یک معاونت خاص دادستانی پیشگام پیگیری موارد کودک آزاری شود

کشاورز با اشاره به اینکه مسئولان بهزیستی مرتبط با شماره 123 می‌گویند حتی در مواردی که ما مطلع می‌شویم و تیم‌مان را می‌فرستیم عملا حق ورود به محلی که کودک در آن در حال آزار و اذیت است نداریم افزود: البته این در بدو امر با اصول قضایی هم سازگار است. لاجرم اینها نمی‌توانند وارد محلی شوند که احتمال کودک آزاری در آن هست. بچه‌ای را کتک می‌زنند صدایش هم می‌آید ولی تیم نمی‌تواند وارد شود. در مورد این قسمت از نظر قضایی می‌توان برخورد کرد به این ترتیب که مثلا یک معاونت خاص دادستانی تهران یا همه شهرستان‌ها برای این مورد وجود داشته باشند که بتوانند بلافاصله تصمیم قضایی بگیرند، وارد شوند و سایر قضایا پشت سر آن مطرح شود.

آموزش و پرورش و بهزیستی از کودک آزاری پیشگیری کنند

رییس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری افزود: در مدارس و کودکستان‌های همه جای دنیا به بچه‌های کوچک آموزش می‌دهند به محض اینکه کسی طرف شما آمد، با شماره 911 تماس بگیرید. ما هم می‌توانیم این آموزش‌ها را به بچه‌ها بدهیم. پیشگیری باید از سوی آموزش و پرورش و بهزیستی انجام شود البته از طریق فرهنگسازی هم ممکن است که می‌تواند راه حل طولانی و پیچیده‌ای باشد.

شاید اختیارات 110 در برخورد با کودک آزاری بیش از 123 باشد

وی درباره شناسایی و پیگیری موارد کودک‌آزاری در قوانین نیز اظهار کرد: اقدامات در این مورد هم تاحدود زیادی متوجه آموزش به خود کودکان است یعنی باید در مدارس این آموزش‌ها به کودکان داده و به آنها گفته شود که اگر کسی دست روی شما بلند کرد با شماره 110 و 123 تماس بگیرید. شاید 110 اختیارات بیشتری در این زمینه داشته باشد و شاید از طریق دخالت دادستان و پلیس 110 بتوان با این مساله برخورد کرد.

جامعه نسبت به کودک آزاری حساس شود

وی افزود: نکته دیگر این است که اگر ما از چیزی مطلع می‌شویم حتی در خیابان می‌بینیم که بچه‌ای را می‌زنند بی‌اعتنا از کنار آن نگذریم، حتی اگر پدر یا برادرش این کار را بکند زیرا معمولا وقتی کتک زده می‌شود از حدی که پوست قرمز شود فراتر می‌رود. پس باید در جامعه نسبت به کودک آزاری حساسیت ایجاد شود.

باید کسی که مطلع بوده و گزارش نداده مجازات شود

کشاورز پیشنهاد دیگر خود را متوجه آموزش به کودکان، آموزش به کسانی دانست که در حد اقتضاء و متناسب با شغل‌شان احتمال برخورد بیشتری با این موارد دارند مثل بیمارستان‌ها، پزشکان، مسئولان مدارس، شبانه‌روزی‌ها و امثال آن.
وی در این زمینه توضیح داد: افرادی که در چنین مکان‌هایی مشغول کار هستند باید ملزم شوند که موارد کودک آزاری را اعلام کنند و اگر نکردند همچنان که اگر مدیری در ابواب جمعی‌اش اتفاقی افتاد و اطلاع نداد خودش مجرم و قابل تعقیب است. باید برای آن مجازات تعیین شود که اگر کسی مطلع شد و ثابت شد مطلع بوده و اطلاع نداده این قابل مجازات باشد. این مجموعه شاید به نوعی از باب اطلاع رسانی و کشف کمکی کند.

باید بتوان کودکان خانواده‌هایی که لیاقت نگهداری ندارند، از آنها گرفت

کشاورز با بیان اینکه احتمالا بحث حضانت کودک، حضانت مادر و حضانت ثالث در لایحه حمایت خانواده آمده است، افزود: برخی اوقات با توجه به اینکه کنترلی روی تعداد فرزندانی که شخصی می‌تواند داشته باشد نیست، حالتی پیش می‌آید که بدون تردید، پدر و مادر لیاقت بزرگ کردن بچه را ندارد ولو اینکه کودک‌آزاری هم نکرده باشند مثلا گاهی پدر و مادر هر دو معتادند یا از نظر روحی روانی مشکلاتی دارند. باید یک ضابطه قانونی وجود داشته باشد که علی‌رغم هزینه‌های موجود، بتوان کودکان این خانواده‌ها را از آنها گرفت و از محیط پر خطر دور کرد و به تشکیلاتی داد که اینها را بزرگ کند.

وی افزود: بنده هم شنیده‌ام که می‌گویند محیط خانواده از هر نظر برای کودک بهتر است اما محیط خانواده در بسیاری از موارد سم است. باید تدبیری اندشید مشابه بیمه‌ای که برای خانم‌های خانه‌دار می‌توان اندیشید که اجتماع وظیفه بزرگ کردن این کودکان را برعهده بگیرد. ولو اینکه کار سختی است اما از بودن با چنین پدر و مادری که بعدها هزاران فساد از آن در می‌آید بهتر خواهد بود.